Wyzwania współczesnego świata oraz szeroki dostęp do informacji powodują, że prowadzenie akcji / kampanii profilaktycznych wymaga stosowania coraz bardziej wyrafinowanych, a niejednokrotnie – także zawoalowanych – narzędzi oraz metod, w celu osiągnięcia zamierzonych celów / rezultatów podjętych działań.
Stąd propozycja zorganizowania i przeprowadzenia kampanii (powtarzalnej, o ile środki budżetowe okażą się wystarczające) o charakterze edukacyjnym oraz profilaktycznym, skierowanej do młodej społeczności Raciborza, a dotyczącej problematyki uzależnień.
Wraz z profesjonalnymi partnerami, w formie otwartego festynu, stworzona zostanie nowoczesna i dobrze przyswajalna przez zdefiniowane grupy docelowe impreza kulturalno-edukacyjna z wyraźnymi elementami profilaktyki alkoholowej, która może na stałe wejść do kalendarza imprez organizowanych przez Miasto Racibórz.
Opis koncepcji wykorzystania funduszy celowych
(przeciwdziałanie alkoholizmowi i uzależnieniom od narkotyków).
Cel strategiczny kampanii Wydarzenie pod nazwą „Bądź Pro–Zdro!”: Ograniczenie używania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, w tym zwłaszcza wśród młodzieży Raciborza;
Cele pośrednie kampanii:
- Skuteczne oddziaływanie promujące trzeźwość i unikanie alkoholu – wzrost świadomości oraz poziomu wiedzy w zakresie profilaktyki używania alkoholu oraz wiedzy na temat ryzyka i konsekwencji zdrowotnych oraz społecznych związanych z używaniem alkoholu;
- Nośna propagandowo otwarta formuła,
- Maksymalizacja udziału społeczeństwa w spotkaniu/spotkaniach poprzez zapewnienie dostępu do rozrywki (konkursy, muzyka, bezpłatny poczęstunek, itp.);
Oczekiwane efekty kampanii:
- Wzrost świadomości społecznej w kwestii profilaktyki alkoholowej;
- Zmiana postaw wobec używania alkoholu w związku z przeprowadzonymi akcjami edukacyjno-informacyjnymi w trakcie kampanii
Podstawa formalna i prawna:
- Art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2021 r., poz. 1372 ze zm.);
- Art. 41 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2021 r., poz. 1119 ze zm.);
- Art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2020 r., poz. 2050 ze zm.);
- Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2022-2023, przyjęty Uchwałą Nr XLII/593/2022 z dnia 30 marca 2022 roku
- Narodowy Program Zdrowia na lata 2021-2025 (profilaktyka uzależnień);
- Ogólnopolski program profilaktyki uzależnień od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych u młodzieży i młodych dorosłych na lata 2019-2023 (Ministerstwo Zdrowia, raport z 2018 r.);
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 lutego 2019 r. w sprawie priorytetów zdrowotnych (Dz.U. 2018, poz. 469);[1]
- Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;
- Działalność edukacyjna i prewencyjna kluczowych instytucji oraz organizacji celowych (PARPA, Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii) oraz raporty systemowe („Diagnoza społeczna” Czapliński/Panek, 2015);
Wnioski wyjściowe uzasadniające uruchomienie kampanii:
- Najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieży w Polsce jest alkohol (83,8 % uczniów z młodszej grupy oraz 95,8 % uczniów starszej grupy piła alkohol przynajmniej raz w życiu);
- Nikotyna jest drugą co do stopnia rozpowszechniania legalną substancją psychoaktywną używaną przez młodzież szkolną (56,2 % uczniów młodszych oraz 71,5 % uczniów starszych);
- Tzw. „dopalacze” to 10,3 % młodszej grupy oraz 12,6 % starszych uczniów;
– zatem jest potrzeba organizacji adekwatnych imprez edukacyjnych, profilaktycznych i perswazyjnych skierowanych do społeczności lokalnej.
Grupa docelowa kampanii (odbiorcy):
- Młodzież w wieku 15-26 lat, w tym studenci;
- Grupa dorosłych mieszkańców Raciborza;
- Rodzice
- Seniorzy jako grupa wykluczenia społecznego;
Uczestnicy – Współorganizatorzy – Partnerzy Projektu (propozycja):
- Urząd Miasta Raciborza
- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Raciborzu
- Akademia Nauk Stosowanych w Raciborzu
- Miejskie Centrum Profilaktyki „Drogowskaz”
- Projekt „Otwórz się na pomoc” adresowany do Szkół, Grupy Media PPG iDoc
- Pozostali Partnerzy projektu; działające w Raciborzu Grupy terapeutyczne i osoby związane z działalnością terapeutyczną w tym zakresie.
- Straż Miejska / Policja
II. Zakres programowy
– formuła ogólnodostępnego wydarzenia w Centrum Raciborza
– lokalizacja: atrakcyjna (np. bulwary miejskie, Rynek, Plac Długosza)
– merytoryczne: akcja edukacyjno-informacyjna: broszury, forum nadzorowane przez psychologa/terapeutę uzależnień z możliwością zadawania pytań;[2]
– komplementarne: materiały promujące zdrowy styl życia[3], unikanie używek, dane o szkodliwości zdrowotnej alkoholu (ryzyka);[4]
– stoiska / food trucki z jedzeniem, stragany, zabawy dla dzieci, konkursy tematyczne (konferansjer, instruktorzy KO); pokazy filmowe / multimedialne;
– NAGRODY/KONKURSY: elementem przyciągania będą dodatkowe konkursy tematyczne z nagrodami, w zależności od grupy nagrody mogą mieć wymiar.
Uzasadnienie realizacji:
Prowadzenie lokalnych akcji profilaktycznych z zakresu zwiększania świadomości społeczności lokalnej na temat uzależnień oraz ryzyka zażywania środków psychoaktywnych (alkohol, narkotyki)[5] oraz dofinansowanie programów profilaktycznych[6] są wpisane do zadań systemowych Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałaniu Narkomanii.
Koncepcja przeprowadzenia kampanii społecznej jest zgodna z Celem Strategicznym Gminnego Programu oraz jego celami szczegółowymi[7]; ponadto wpisuje się w długoterminową strategię działań podejmowanych przez Gminę Racibórz w latach 2017-2020, a dotyczących profilaktyki alkoholowej wśród dzieci i młodzieży[8].
W okresie wakacyjnym nadzór pedagogiczny i szkolny nad dziećmi oraz młodzieżą (w tym nad studentami Akademii Nauk Stosowanych) jest osłabiony; nie ma charakteru instytucjonalnego.
Zwyczajowo mniej rygorystyczna jest w tym okresie także kontrola rodzicielska.
W związku z tym występuje dużo wyższe ryzyko zainteresowania się grup docelowych kampanii środkami psychoaktywnymi, zwłaszcza powszechnie dostępnym alkoholem, a dużo większy zakres swobody i wolnego czasu może skłaniać młodzież do podejmowania bardziej ryzykownych decyzji w tej materii – nie bez znaczenia jest również presja lokalnego środowiska.
Wyzwania współczesnego świata oraz szeroki dostęp do informacji powodują, że prowadzenie akcji / kampanii profilaktycznych wymaga stosowania coraz bardziej wyrafinowanych, a niejednokrotnie – także zawoalowanych – narzędzi oraz metod, w celu osiągnięcia zamierzonych celów / rezultatów podjętych działań.
Stąd propozycja zorganizowania i przeprowadzenia kampanii (powtarzalnej, o ile środki budżetowe okażą się wystarczające) o charakterze edukacyjnym oraz profilaktycznym, skierowanej do młodej społeczności Raciborza, a dotyczącej problematyki uzależnień.
Wraz z profesjonalnymi partnerami, w formie otwartego festynu, stworzona zostanie nowoczesna i dobrze przyswajalna przez zdefiniowane grupy docelowe impreza kulturalno-edukacyjna z wyraźnymi elementami profilaktyki alkoholowej, która może na stałe wejść do kalendarza imprez organizowanych przez Miasto Racibórz.
[1] Cel główny: ograniczanie następstw zdrowotnych spowodowanych stosowaniem substancji psychoaktywnych lub uzależnieniem od tych substancji; zapobieganie, leczenie i rehabilitacja.
[2] Skierowane zarówno do młodzieży, jak i ich rodzin, zaleca się skorzystanie z usług partnerów kampanii.
[3] Broszury, plakaty – do dalszego wykorzystania np. w formie dystrybucji w szkołach, klubach, miejscach wypoczynku, placówkach zdrowia, dyskotekach, pubach, na koncertach itp.
[4] Należy rozważyć zaproszenie celebryty / youtubera lub artysty estradowego.
[5] Zgodność z rozdz. VII pkt 4 zadanie 1) Gminnego Programu.
[6] Zgodność z rozdz. VII pkt 3 zadanie 4) oraz zadanie 8) Gminnego Programu.
[7] Vide: Rozdz. VI. pkt 4) i pkt 5) Gminnego Programu.
[8] Por.: tabela działań na str. 12, działanie „Realizacja programów profilaktycznych z elementami opieki i wychowania dzieci i młodzieży”.